Commentaar van art. 399, WIB 92

I. WETTEKST

Nummer 399/0

Art. 399. - De invordering van de belasting gevestigd ten name van de vennoten of leden van de burgerlijke vennootschappen en verenigingen zonder rechtspersoonlijkheid kan rechtstreeks ten laste van de burgerlijke vennootschap of vereniging worden vervolgd in zover die belasting proportioneel overeenstemt met het aandeel van de vennoten of leden in de niet-uitgekeerde winst of baten van die vennootschappen of verenigingen.

II. BESPREKING

A. Inleiding

Nummer 399/1

Overeenkomstig art. 29, § 1, WIB 92, worden de vennoten of leden van burgerlijke vennootschappen of verenigingen zonder rechtspersoonlijkheid niet alleen belast op hun opnemingen uit de vennootschap en op hun aandeel in de verdeelde winst of baten maar ook op de onverdeelde winst en baten, dat wil zeggen de winst en baten die in het vermogen van de vennootschap of vereniging gebleven zijn.

Art. 399, WIB 92, geeft de Ontv. de mogelijkheid om de belasting op naam van de vennoten of leden rechtstreeks tegen de vennootschap of vereniging te verhalen in de mate dat die belasting proportioneel overeenstemt met het aandeel van de vennoten of leden in de onverdeelde winst en baten.

B. Toepassingsgebied

Nummer 399/2

Het oude art. 299, WIB, gaf de schuldeisers van de vennoten in bepaalde gevallen (optievennootschappen, landbouwvennootschappen, onregelmatig opgerichte handelsvennootschappen) de mogelijkheid om, in afwijking van het gemeen recht, het afgescheiden vennootschapsvermogen aan te spreken. Dit gold in de veronderstelling dat de vennootschap de rechtspersoonlijkheid bezat op het vlak van het gemeen recht.

In zijn huidige redactie - zonder verwijzing naar art. 29, §§1 en 2, WIB 92 (voorheen art. 25, § 1, WIB) - is art. 399, WIB 92, enkel nog van toepassing op vennootschappen en verenigingen zonder rechtspersoonlijkheid.

C. Toepassingsgevallen

Nummer 399/3

Wanneer een vennootschap of vereniging geen rechtspersoonlijkheid heeft, onderscheidt ze zich juridisch niet van de samenstellende vennoten of leden en bezit ze geen eigen vermogen dat afgescheiden is van de vermogens van haar vennoten of leden. De goederen van de vennootschap behoren in onverdeelde eigendom toe aan alle vennoten. Om de belastingschuld in te vorderen van een vennoot, die onverdeeld medeëigenaar is van de goederen van de vennootschap, kan de Ontv. het onverdeeld aandeel van de belastingschuldige-vennoot in de goederen van de vennootschap in beslag nemen en uitwinnen ( na verdeling of veiling) krachtens het kohier op naam van de vennoot of van het lid, zonder dat hij een beroep moet doen op art. 399, WIB 92. De Ontv. kan het aandeel van de vennoot in de vennootschapsgoederen uitwinnen tot invordering van diens gehele belastingschuld en niet alleen tot invordering het belastinggedeelte dat proportioneel overeenstemt met de niet uitgekeerde winst of baten.

Nummer 399/4

Slechts wanneer het onverdeelde aandeel van de vennoot in de goederen van de vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid onvoldoende is om de belastingschuld in te vorderen, zal de Ontv. een beroep moeten doen op art. 399, WIB 92.

Nummer 399/5

Vermits de vennootschap geen rechtspersoonlijkheid heeft, worden de vervolgingen niet ingesteld tegen de vennootschap maar tegen de vennoten.

De Ontv. kan de totaliteit van de onverdeelde vennootschapsgoederen in beslag nemen en uitwinnen om het gedeelte van de belastingschuld van de vennoot in te vorderen dat overeenstemt met zijn aandeel in de niet uitgekeerde winst of baten. De uitwinning van de onverdeelde vennootschapsgoederen moet gebeuren tegen alle vennoten of leden van de vennootschap of vereniging ( dus tegen alle onverdeelde medeëigenaars) samen. Iedere vennoot of lid, met uitzondering van de belastingschuldige, is immers slechts voor een gelijk deel gehouden tot het gedeelte van de belastingschuld in kwestie. De Ontv. moet de aandacht van de deurwaarder daarop vestigen. De vervolgingen gebeuren op grond van het kohier op naam van de vennoot-belastingschuldige en van art. 399, WIB 92.

Nummer 399/6

Als er niet voldoende onverdeelde vennootschapsgoederen zijn of als die goederen om een of andere reden niet gemakkelijk realiseerbaar zijn, kan de Ontv. ook de overige goederen van de vennoten aanspreken op grond van het bestaande kohier en art. 399, WIB 92.

Bij de uitwinning van de onverdeelde vennootschapsgoederen en van de overige goederen van de vennoten of leden, moet de Ontv. er steeds rekening mee houden dat in de burgerlijke vennootschappen en verenigingen zonder rechtspersoonlijkheid de vennoten niet hoofdelijk verbonden zijn om de vennootschapsschulden te betalen (art. 1862, BW). De vennoten zijn ten opzichte van de vennootschapsschuldeisers ieder voor een gelijk bedrag en aandeel verbonden, al is het aandeel in de vennootschap van een van hen ook kleiner, indien de akte de verplichting van deze vennoot niet uitdrukkelijk beperkt heeft naar evenredigheid van dat aandeel (art. 1863, BW).

Voorbeeld

Een vennoot X van een burgerlijke vennootschap wordt belast in de PB. Te betalen : 1.000.000 F. 240.000 F van die aanslag stemt overeen met het aandeel van de vennoot in de niet uitgekeerde winst en baten. De vennoot is insolvabel. De vennootschapsgoederen zijn moeilijk te realiseren en daarom besluit de Ontv. de vennoten aan te spreken. Naast vennoot X zijn er nog twee vennoten: Y en Z.

De vennoten Y en Z zijn niet hoofdelijk gehouden tot de vennootschapsschuld van 240.000 F. Zij kunnen dus niet voor de totale schuld worden aangesproken. De Ontv. kan tegen elke vennoot slechts zijn aandeel (1/3) verhalen, dus 80.000 F.

D. Voorrecht van de Schatkist en wettelijke hypotheek

Nummer 399/7

Het voorrecht van de Schatkist en de wettelijke hypotheek gelden niet ten aanzien van de goederen van de vennoten of leden die op grond van art. 399, WIB 92, gehouden zijn zonder dat ze zelf belastingschuldige zijn (cf. Handl.Inv., Deel VI - Titel III, nr. 168).

E. Gedeelte van de belasting dat ten laste van de vennoten kan worden ingevorderd

Nummer 399/8

Alleen het gedeelte van de belasting, dat proportioneel overeenstemt met het aandeel van de vennoot in de niet uitgekeerde winsten of baten van de vennootschap, mag rechtstreeks ten laste van deze laatste worden ingevorderd op grond van art. 399, WIB 92, met uitsluiting dus van het deel der belasting, dat overeenstemt met niet aangenomen uitgaven, met voorafnemingen van de vennoot of van het lid, met winsten of baten die hem worden toegekend en met inkomsten verkregen buiten de vennootschap.

Het deel van de belasting dat ten laste van de vennootschap kan ingevorderd worden, wordt berekend door de Hfd.cr. op verzoek van de Ontv. (zie formule in volgend nr.).

F. Procedure

Nummer 399/9

De Ontv. zendt aan de vennoot (of de vennoten) die hij wil aanspreken een aangetekende uitnodiging tot betaling waarin :

a) melding wordt gemaakt van art. 399, WIB 92;

b) het van de vennoot gevorderde bedrag wordt omschreven door middel van de formule:

Te betalen bedrag =

Totale belasting gevestigd ten laste van de vennoot X Aandeel van de vennoot in de niet uitgekeerde winsten of baten van de vennootschap

Bruto totaal van de inkomsten belast in hoofde van de vennoot

Nummer 399/10

Als de vennoot geen gevolg geeft aan de uitnodiging, zendt de Ontv. hem een aanmaning. Betaalt hij dan nog niet dan vervolgt de Ontv. de vennoot op grond van het kohier op naam van de venno(o)t(en)- belastingschuldige(n) en art. 399, WIB 92.

De Ontv. vermeldt art. 399, WIB 92, in het dwangschrift waarmee hij aan de deurwaarder opdracht geeft om de vennoot of de vennoten te vervolgen.